«19η Μαΐου …δεν ξεχνώ»: Ημέρα Μνήμης της Γενοκτονίας των Ελλήνων του Πόντου

 

Η Ημέρα Μνήμης για τη Γενοκτονία των Ελλήνων του Πόντου καθιερώθηκε το 1994 με απόφαση της Βουλής των Ελλήνων και τιμάται κάθε χρόνο στις 19 Μαΐου.

Στις 19 Μαΐου 1919, κατά τη διάρκεια της Μικρασιατικής Εκστρατείας, ο Κεμάλ Ατατούρκ αποβιβάστηκε στη Σαμψούντα του Πόντου και δρομολόγησε τη δεύτερη και σκληρότερη φάση της Γενοκτονίας των Ποντιακού Ελληνισμού. Σχεδόν 350.000 είναι οι Έλληνες Πόντιοι, που εξολοθρεύτηκαν από τους Νεότουρκους κατά την περίοδο 1914-1923, σε ένα σύνολο 750.000 περίπου.

Κατόπιν εισήγησης του τότε πρωθυπουργού, Ανδρέα Παπανδρέου, η Βουλή των Ελλήνων αναγνώρισε τη γενοκτονία το 1994 και ψήφισε την ανακήρυξη της 19ης Μαΐου ως «Ημέρας Μνήμης για τη Γενοκτονία των Ελλήνων στο Μικρασιατικό Πόντο».

Το 1998, η Βουλή ψήφισε ομόφωνα την ανακήρυξη της 14ης Σεπτεμβρίου ως «ημέρα εθνικής μνήμης της Γενοκτονίας των Ελλήνων της Μικράς Ασίας από το Τουρκικό Κράτος».

Πέρα από το ελληνικό κράτος, ο διωγμός και η σφαγή των Ελλήνων Ποντίων αναγνωρίζεται επισήμως ως γενοκτονία από την Κύπρο, την Αρμενία, τη Σουηδία και την Ολλανδία.

Επιπλέον, υπάρχουν και πολιτείες των ΗΠΑ που αναγνωρίζουν τη Γενοκτονία. Αυτές είναι οι εξής: Νέα Υόρκη, Νιου Τζέρσεϊ, Κολούμπια, Νότια Καρολίνα, Τζόρτζια, Πενσιλβάνια, Φλόριντα, Κλίβελαντ, Ρόουντ Άιλαντ, Ιντιάνα, Νότια Ντακότα, Δυτική Βιρτζίνια.

Αλλά και πολιτείες της Αυστραλίας: Νότια Αυστραλία, Νέα Νότια Ουαλία

Την 1η Μαΐου 2013 η Γερουσία, και στις 12 Μαΐου η Βουλή των ΗΠΑ αναγνώρισαν τη Γενοκτονία των Ελλήνων της Ανατολής, των Αρμενίων και των Ασσυρίων.

Από τον Καναδά, τη Γενοκτονία αναγνωρίζει το Τορόντο με ψήφισμα στις 4 Μαΐου του 2016, αλλά και οι πόλεις Μόντρεαλ, Οτάβα, Λασάλ, Οσάβα και τα διαμερίσματα του Λαβάλ και του Βιλερέι Σεντ Μισέλ Παρκ Εξτενσιόν, αλλά και τα Δημοτικά Συμβούλια των πόλεων Βανκούβερ και Ρεγγίνας. Ωστόσο, ο Καναδάς ως χώρα δεν αναγνωρίζει επίσημα τη Γενοκτονία.

Τον Δεκέμβριο του 2007, η Διεθνής Ένωση Μελετητών Γενοκτονιών (International Association of Genocide Scholars ή IAGS) αναγνώρισε επίσημα τη γενοκτονία των Ελλήνων του Πόντου, ενώ έχει τύχει αναγνώρισης και από αρκετές διεθνείς οργανώσεις και φορείς, όπως οι Ευρωπαίοι Δημοκράτες Φοιτητές. Τέλος, ψηφίσματα της Γερουσίας των ΗΠΑ κάνουν αναφορά σε γενοκτονία κατά Ελλήνων.

Ιστορικό πλαίσιο

Η διαδικασία εξόντωσης των ελληνικών πληθυσμών του Πόντου διακρίνεται ιστορικά σε τρεις συνεχόμενες φάσεις:

α) από την έναρξη του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου ως την κατάληψη της Τραπεζούντας από τον ρωσικό στρατό (1914-1916)

β) η δεύτερη τελειώνει με το τέλος του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου (1916-1918)

γ) η τελευταία ολοκληρώνεται με την εφαρμογή του Συμφώνου για την ανταλλαγή των πληθυσμών μεταξύ Ελλάδας και Τουρκίας (1918-1923)