Ήρθε η ώρα, η Τουρκία να λογοδοτήσει στο ΝΑΤΟ!

*Γράφει ο Παναγιώτης Πεντζουρίδης, Δημοσιογράφος, Γενικός Διευθυντής του Θρακικού Πρακτορείου Ειδήσεων.

Είναι η ιδανική στιγμή για να εξετάσουμε τον ρόλο και τις ενέργειες της Τουρκίας στις δυτικές συμμαχίες της και να εδραιώσουμε τη λογοδοσία και τη νομιμότητα, έγραψε ο ανώτερος συνεργάτης του Κέντρου για τη Μελέτη της Προεδρίας και του Κογκρέσου, Ίθαν Μπράουν , σε άρθρο για το The Hill την Παρασκευή.

Η Τουρκία δεν δίστασε ποτέ να εκμεταλλευτεί την αναταραχή στην Ευρώπη και μπόρεσε να αποφύγει τον έλεγχο λόγω της εξαιρετικά στρατηγικής της θέσης μεταξύ Δύσης και Μέσης Ανατολής, είπε ο Μπράουν.

«Οι ισχυρισμοί ότι «υπάρχει ένας ισχυρός άνδρας που κρατά όμηρο το ΝΑΤΟ και δεν είναι ο Πούτιν» είναι ακριβείς και επιτακτικοί και απαιτούν από το ΝΑΤΟ να επανεξετάσει τι απαιτεί από τα κράτη μέλη του», πρόσθεσε. «Από την πλευρά της Τουρκίας, η αναχαίτιση των αναγκών της συμμαχίας έναντι των δικών της περιφερειακών μεσιτειών ισχύος ήταν ένα τακτικό και συνεπές μέσο υπονόμευσης της συμμαχίας».

Ακολουθεί πλήρης αναπαραγωγή του άρθρου.

Όλα τα βλέμματα αυτή την εβδομάδα ήταν στραμμένα στη σύνοδο κορυφής της Μαδρίτης, όπου οι ηγέτες του ΝΑΤΟ αναμένονταν να ανακοινώσουν νέες στρατιωτικές στάσεις, συνεργασία στον τομέα της ασφάλειας και μελλοντικό σχεδιασμό για συλλογική άμυνα υπό το φως της συνεχιζόμενης κρίσης στην Ουκρανία. Το μεγαλύτερο πράγμα που προέκυψε από τη σύνοδο κορυφής ήταν η τελική ανατροπή από την Τουρκία του αποκλεισμού της Φινλανδίας και της Σουηδίας από το να γίνουν νέα μέλη – η ένταξη νέων μελών απαιτεί ομόφωνη ψηφοφορία για να περάσει. Αυτό το ζήτημα προέκυψε σε μεγάλο βαθμό και επανέλαβε τον συγκρουσιακό και συχνά περίπλοκο ρόλο της Άγκυρας στη συμμαχία μέχρι σήμερα.

Καθώς αναμένεται να εξελιχθούν πολλές αλλαγές στον οργανισμό ασφάλειας της Ευρώπης στο εγγύς μέλλον, τώρα είναι η ιδανική στιγμή για να αντιμετωπιστούν ζητήματα με τις ενέργειες της Τουρκίας ως μέλος του ΝΑΤΟ, για χάρη της μελλοντικής λογοδοσίας και νομιμότητας εντός της συμμαχίας.

Με τη Ρωσία να οπισθοδρομεί από την παγκόσμια πίεση, για να μην πω τίποτα για τις επικίνδυνες προσπάθειές της στην Ανατολική Ουκρανία, η πιο σημαντική γεωπολιτική επιρροή της Τουρκίας εκτός ΝΑΤΟ βρίσκεται στο πιο αδύναμο σημείο της εδώ και χρόνια. Ιστορικά, ο Πρόεδρος Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν έπαιξε και τις δύο πλευρές της συμμαχίας. Ο Τούρκος πρόεδρος έχει κερδίσει την εύνοια της Μόσχας (αγοράζοντας συστήματα αεράμυνας S-400) ενώ απολάμβανε τα οφέλη της αμοιβαίας ασφάλειας και στρατιωτικής βοήθειας, όπως τα F-16 και άλλος εξοπλισμός αεροπορίας που αναμένεται αργότερα αυτό το έτος σε μια στιγμή «κατασκευής ή διακοπής» στις Ηνωμένες Πολιτείες Σχέση Κρατών-Τουρκίας.

Η Τουρκία δεν δίστασε ποτέ να εκμεταλλευτεί την αναταραχή στην Ευρώπη για να προωθήσει την προσωπική ατζέντα του Ερντογάν. Το 2019 διέσχισε τα συριακά σύνορα για να σφάξει Κούρδους πρώην συμμάχους της Αμερικής, ενώ επίσης έριξε το σημαντικό στρατιωτικό της βάρος πίσω από το Αζερμπαϊτζάν στη σύγκρουση του Ναγκόρνο-Καραμπάχ για να ενισχύσει την περιφερειακή του επιρροή. Πιο πρόσφατα, η Άγκυρα έκλεισε ταυτόχρονα τον Βόσπορο για ρωσικά πολεμικά πλοία και προσφέρθηκε να μεσολαβήσει μεταξύ Μόσχας και Κιέβου – λίγους μήνες μετά τη συνάντηση με τον Πρόεδρο Βλαντιμίρ Πούτιν για να διαπραγματευτεί για οικονομικές και στρατιωτικές παραχωρήσεις και βοήθεια. Η προσπάθεια του Προέδρου Ερντογάν να εμποδίσει τη Φινλανδία και τη Σουηδία να ενταχθούν στο ΝΑΤΟ οφειλόταν στην υποτιθέμενη υποστήριξή τους σε μέλη του Κουρδικού Εργατικού Κόμματος (PKK), τα οποία η Τουρκία έχει χαρακτηρίσει τρομοκρατική οργάνωση, ένα σημείο διαμάχης – αν και όχι ευθύνης – μεταξύ Άγκυρας και Δύσης.

Η Τουρκία μπόρεσε να συμπεριφερθεί έτσι λόγω της μοναδικής σημασίας της γεωγραφίας της. Η γειτνίασή του με το Levant χρησίμευσε ως σταθμός (αεροπορική βάση Incirlik) για σχεδόν δύο δεκαετίες του παγκόσμιου πολέμου κατά της τρομοκρατίας, όπου δεκάδες χιλιάδες μέλη των υπηρεσιών των ΗΠΑ και του συνασπισμού πέρασαν στο δρόμο τους προς το Ιράκ και το Αφγανιστάν — που σημαίνει ότι οι ενέργειες της Άγκυρας ήταν Συχνά αγνοείται όταν αντιμετωπίζεται η παγκόσμια πολιτική, εφόσον οι βάσεις και ο εναέριος χώρος επιτρέπουν τη χρήση στις συνεχιζόμενες πολεμικές προσπάθειες αλλού. Οι ισχυρισμοί ότι «υπάρχει ένας ισχυρός άνδρας που κρατά όμηρο το ΝΑΤΟ και δεν είναι ο Πούτιν» είναι ακριβείς και επιτακτικοί και απαιτούν από το ΝΑΤΟ να επανεξετάσει τι απαιτεί από τα κράτη μέλη του.

Όπως πολλά άλλα σχετικά με την ευρωπαϊκή ασφάλεια, ο πόλεμος στην Ουκρανία ανέτρεψε τους υπάρχοντες κανόνες συμπεριφοράς και γεωπολιτικής του κράτους, ή τουλάχιστον τους απλοποίησε. Όλα τα κράτη μέλη του ΝΑΤΟ έχουν αυξήσει τις αμυντικές δαπάνες, έχουν ορκιστεί να αναλάβουν πιο έντονους ρόλους για τη διασφάλιση της σταθερότητας των ηπείρων και έχουν καταδικάσει καθολικά τη συμπεριφορά εξουσιαστών όπως ο Πούτιν – όλα αυτά σημάδια ότι ο υποτιθέμενος «εγκεφαλικός θάνατος» του ΝΑΤΟ βρίσκεται τώρα σε ανάκαμψη. Ωστόσο, από την πλευρά της Τουρκίας, η αναχαίτιση των αναγκών της συμμαχίας έναντι των δικών της περιφερειακών μεσιτών ισχύος, ακόμη κι αν έχει αντιστρέψει την πορεία της στο θέμα της ένταξης της Φινλανδίας και της Σουηδίας στο ΝΑΤΟ, ήταν ένα τακτικό και συνεπές μέσο υπονόμευσης της συμμαχίας.

Το ΝΑΤΟ έχει διαπρέψει στην ενοποίηση ενάντια σε απαράδεκτες συμπεριφορές από τις 24 Φεβρουαρίου, όταν τα ρωσικά στρατεύματα πέρασαν για πρώτη φορά στην Ουκρανία. Μέχρι στιγμής έχει επιτύχει τεράστια επιτυχία στην εξεύρεση μέσων για την αντιμετώπιση της Μόσχας, ενώ δεν εμπλέκεται άμεσα στη σύγκρουση στην Ανατολική Ευρώπη, επιδεικνύοντας αποφασιστικότητα και σθένος στην προετοιμασία για περαιτέρω επιθετικότητα. Ωστόσο, μεγάλο μέρος της νομιμοποίησης της συμμαχίας στο μέλλον εξαρτάται από τα κράτη μέλη που ενεργούν με κοινό σκοπό σε όλους τους λογαριασμούς – και οι ενέργειες της Άγκυρας μέχρι σήμερα απαιτούν υψηλότερο επίπεδο λογοδοσίας.

Η ανατροπή του Ερντογάν να παραχωρήσει τη Φινλανδία και τη Σουηδία είναι ένα θετικό σημάδι, ένα σημάδι που θα πρέπει να εκμεταλλευτούν οι ηγέτες του ΝΑΤΟ για να απαιτήσουν μεγαλύτερη ευθύνη για ένα από τα παλαιότερα και κορυφαία κράτη μέλη του. Η δήλωση του ίδιου του σκοπού της συμμαχίας, που επιβεβαιώνει κυρίως τη συλλογική διατλαντική ασφάλεια, προβλέπει επίσης ότι ο θεσμός «δεσμεύεται όπου είναι δυνατόν και όταν είναι απαραίτητο για να προβάλει τις αξίες του πιο μακριά, να αποτρέψει και να διαχειριστεί κρίσεις, να σταθεροποιήσει καταστάσεις μετά τη σύγκρουση και να υποστηρίξει την ανοικοδόμηση». Οποιοσδήποτε ισχυρισμός ότι η Τουρκία έχει αποτρέψει ή διαχειρίζεται κρίσεις, έχει σταθεροποιήσει καταστάσεις σύγκρουσης ή έχει υποστηρίξει τις συλλογικές αξίες της Συμμαχίας είναι πολύ άστοχος.

Το ΝΑΤΟ πρέπει να απαιτήσει την υψηλότερη συμπεριφορά των κρατών μελών του, τόσο ως μέσο για την απαξίωση των αυταρχικών τυράννων όσο και για τη διασφάλιση της μελλοντικής συνεργατικής του αποτελεσματικότητας σε θέματα ασφάλειας. Αυτό περιλαμβάνει την παροχή κινήτρων για την ευθύνη της Τουρκίας όσον αφορά την ένταξη στο ΝΑΤΟ και την απόσυρση από τη ρωσική συνεργασία. Το να επιτραπούν νέα μέλη του ΝΑΤΟ θα πρέπει να είναι μόνο η αρχή της επιστροφής της Τουρκίας σε αξιόπιστη ένταξη στη συμμαχία.