Πόσες αυτοκτονίες συνδέονται με την οικονομική κρίση στην Ελλάδα;

 

«Η κρίση δεν σκότωσε μόνο το εισόδημα – σκότωσε την ελπίδα»

Με την κατάρρευση της ελληνικής οικονομίας το 2009 και την επιβολή των μνημονίων, η χώρα γνώρισε μια βαθιά κοινωνική κρίση. Ανεργία, φτώχεια, περικοπές και κοινωνική απομόνωση επηρέασαν σε βάθος την ψυχική υγεία των πολιτών. Η ερώτηση που παραμένει επίκαιρη: πόσοι άνθρωποι έβαλαν τέλος στη ζωή τους ως αποτέλεσμα αυτής της κρίσης;

Τα νούμερα πίσω από τη σιωπή

Σύμφωνα με τα στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ, την περίοδο 2008–2023 καταγράφηκαν στην Ελλάδα περισσότερες από 7.500 αυτοκτονίες. Πριν από την κρίση, η χώρα διατηρούσε ένα από τα χαμηλότερα ποσοστά αυτοκτονιών στην Ευρώπη – περίπου 350–400 ετησίως. Ωστόσο, με την έναρξη της οικονομικής κατάρρευσης, ο αριθμός αυτός αυξήθηκε κατά 35%, φτάνοντας το 2012 σε επίπεδα ρεκόρ: πάνω από 500 αυτοκτονίες σε ένα έτος.

Αυτοκτονίες στην Ελλάδα 2008–2023

Στοιχεία ΕΛΣΤΑΤ και ΠΟΥ – Εκτιμώμενα περιστατικά με βάση διαθέσιμα δεδομένα.

Έτος Αυτοκτονίες Σημειώσεις

• 2008 373 Πριν την κρίση
• 2012 508 Κορύφωση κρίσης
• 2015 529 Capital controls
• 2020 455 COVID-19
• 2023 ~480 Εκτίμηση

Ποιοι επλήγησαν περισσότερο;

Οι ειδικοί συμφωνούν:

Άνδρες ηλικίας 35–60 ετών, οικογενειάρχες και οικονομικά υπεύθυνοι, αποτέλεσαν το πιο ευάλωτο προφίλ.

Η ανεργία, τα λουκέτα σε μικρές επιχειρήσεις και η απώλεια κατοικίας βρέθηκαν στο επίκεντρο των παραγόντων που συνέβαλαν στην ψυχική κατάρρευση πολλών.

«Δεν ήταν μόνο οικονομικό. Ήταν υπαρξιακό. Ένιωθαν ότι απέτυχαν απέναντι στην οικογένεια, απέναντι στον εαυτό τους», αναφέρει ψυχίατρος του Εθνικού Κέντρου Κοινωνικής Αλληλεγγύης.

Τι λένε οι έρευνες

Μια σειρά από επιστημονικές μελέτες επιβεβαιώνουν τη συσχέτιση:

The Lancet (2014): Η Ελλάδα κατέγραψε σημαντική αύξηση στις αυτοκτονίες μετά την επιβολή μέτρων λιτότητας.

Branas et al. (2015): Ο δείκτης αυτοκτονιών αυξήθηκε ραγδαία ειδικά μετά από κάθε ανακοίνωση νέων δημοσιονομικών μέτρων.

ΕΚΠΑ (2021): Σύνδεση ανάμεσα στην κοινωνική αποξένωση, τις περικοπές στην υγεία και την αύξηση των αυτοκαταστροφικών συμπεριφορών.

Υποκαταγραφή και στίγμα

Ωστόσο, πολλοί ειδικοί επισημαίνουν ότι ο πραγματικός αριθμός των αυτοκτονιών ενδέχεται να είναι ακόμη μεγαλύτερος, καθώς στην Ελλάδα παραμένει έντονο το κοινωνικό στίγμα, με αρκετές περιπτώσεις να καταγράφονται ως «ατυχήματα» ή «αιφνίδιοι θάνατοι».

Μαρτυρία

«Ο πατέρας μου αυτοκτόνησε το 2011. Η επιχείρηση χρεοκόπησε, χρωστούσε στην εφορία, δεν ήθελε να μας γίνει βάρος. Δεν το άντεξε», λέει η Μαρία, κόρη 55χρονου μικρομεσαίου επιχειρηματία από τη Θεσσαλονίκη.

Το τίμημα της κρίσης

Η οικονομική κρίση άφησε πίσω της βαθιά σημάδια στην ελληνική κοινωνία. Αν και οι αριθμοί της ανάπτυξης μπορεί να επιστρέφουν σταδιακά, οι ψυχικές πληγές παραμένουν ανοιχτές. Η Ελλάδα χρειάζεται όχι μόνο μέτρα οικονομικής ενίσχυσης, αλλά και μια συστηματική πολιτική πρόληψης και στήριξης της ψυχικής υγείας.

Χρειάζεστε βοήθεια;

Αν αισθάνεστε απελπισμένοι ή αντιμετωπίζετε σκέψεις αυτοκτονίας, ζητήστε βοήθεια τώρα.

📞 10306: Εθνική Γραμμή Ψυχοκοινωνικής Υποστήριξης (24/7)

📞 1018: Γραμμή Κλίμακα για αυτοκτονίες

Καλέστε Τώρα